Nowa transformacja

Żyjemy w ciekawych czasach. Pozornie niewiele się od dekady zmieniło, jednak kiedy uświadomimy sobie jak wiele dóbr i usług stało się powszechnie dostępnych, narastające globalnie problemy staną się bardziej zrozumiałe. 10 lat temu w podróż udawałem się samochodem lub koleją, obecnie latam za grosze pobiegać po norweskich fiordach. Na chodnikach zalegają elektryczne hulajnogi, smartfona zmienia się co 1-2 lata, samochód coraz częściej bierze się nowy w leasing na 2-3; nowe ubrania kosztują relatywnie do pensji tyle, co jeszcze kilkanaście lat temu odzież używana.

Ukrytym efektem ubocznym hiperkonsumpcjonizmu są śmieci. Dotychczasowy model eksportowania odpadów do biednych krajów kończy się wraz z wychodzeniem społeczeństw z kręgu biedy. W dodatku nowe śmieci nie są zbudowane z tradycyjnych organicznych substancji (drewno, skóra) czy prostych substancji (metale, polimery). Nasycone są elektroniką, bateriami czy tworzywami sztucznymi. Utylizacja, recykling, odzyskiwanie surowców - to pierwsze wielkie wyzwanie naszych czasów.

Kolejny niezbędny krok to przejście ze spalania kopalin na pozyskiwanie energii ze Słońca i innych tzw. odnawialnych źródeł. Zerknijmy na krzywą rozwoju technologii:

Hype na OZE był w 2008 roku, wtedy też wystartowały ETFy, które później przez dekadę przynosiły ogromne, sięgające 95% straty. Wreszcie wkraczamy jednak w fazę zdrowego, wspartego fundamentami wzrostu, a potrzeby są gigantyczne. Oba ETFy (solar i clean energy) są gwiazdami mojego portfela i wierzę, że to dopiero początek wielkiego, ważnego dla ludzkości trendu wzrostowego:

Polska jest zmuszona podążać za tym trendem i tu też liczę na mały "game changer" - ostatni, czyli obarczone węglem i grupami interesów konglomeraty energetyczne, mogą stać się liderami przyszłej hossy, gdy zaczną masowo wprowadzać nowe technologie. Na razie polska energetyka wygląda fatalnie:

Kto jednak pamięta Lotos po 6zł, wie że sytuacja może się diametralnie odwrócić. Obserwuję sytuację i widać, że certyfikaty na CO2 wprowadziły lekki popłoch. Poszła duża kasa na wielkie farmy wiatraków i solarów - wolałbym, żeby panele masowo zakładać na blokach, dachach domów, zakładów. Niemniej doceniam zmianę podejścia rządzących z "wyngla nie oddamy, a smog to spiseq" i gorąco kibicuję.

Ostatnia, trzecia wielka rewolucja to przejście na dietę opartą wyłącznie o rośliny. Obecnie 2/3 areałów rolnych służy hodowli zwierząt zabijanych dla mięsa i innych pochodnych. Nie chodzi tu o rezygnację z mięsa, tylko wyprodukowanie go z roślin. To się wreszcie udało: impossible burger jest już w smaku nieodróżnialny od wołowego odpowiednika, a cytując "Politykę":

W porównaniu z wołowym odpowiednikiem produkcja Impossible Burgera wymaga 95 proc. mniejszego areału ziemi, zużywa o 74 proc. mniej wody i produkuje o 87 proc. mniej gazów cieplarnianych. Nie wymaga stosowania antybiotyków ani zwierzęcych hormonów wzrostu. No i nie wiąże się z zabijaniem zwierząt. A jak się okazuje, burgera tego najczęściej wcale nie wybierają wegetarianie, a osoby jedzące mięso. Ich opinie na ogół mieszczą się w zakresie od „w ogóle nierozróżnialny od wołowego” po „można wyczuć niewielką, ale nieistotną różnicę”.

Rachunek ekonomiczny jest oczywisty, wiadomo zatem, że bogate społeczeństwa wkrótce pójdą w tę stronę. W Polsce na razie rząd ogłosił program w stylu 500+ dla byka czy świniaka i przez lata będzie walczył z postępem. Podejrzewam, że dopiero depresja 2025 wymusi wycofanie z dotowania węgla i przemysłowej hodowli zwierząt. Próżno też szukać na GPW spółek, które inwestują w tę gałąź, jak zwykle wynalazki muszą do nas trafić z zachodu. Nadzieja jest w.. GPW - jeśli kapitał zacznie tu wreszcie napływać, a trend zapoczątkowany przez Beyond Meat przyciągnie dziesiątki nowych IPO, lokalnie również powinniśmy przeżyć jakąś małą banieczkę.

Mamy zatem 3 fundamentalne problemy, które musi rozwiązać ludzkość i 3 gałęzie gospodarki, które wymagają wynalazków i doinwestowania:
1. Recykling
2. Tania, odnawialna energia
3. Produkcja jakościowej żywności przy wielokrotnie niższych zasobach.

Nie mam żadnej pewności, że te branże będą liderami wzrostów w przyszłej hossie. Technicznie jedynie energia odnawialna wygląda jakby startowała do wieloletniego rynku byka. Recykling na przykładzie polskich tuzów (Ekoeksport, Elemental) w najlepszym przypadku ubija dno, a tania
jakościowa żywność to bajki w Polsce, a w USA prawdopodobnie dopiero "Inflated expectations".